Μια πανίσχυρη ηλιακή καταιγίδα -περίπου δέκα φορές ισχυρότερη από οποιαδήποτε έχει καταγραφεί στη σύγχρονη εποχή- εκτιμάται ότι είχε πλήξει τη Γη πριν περίπου 2.600 χρόνια, σύμφωνα μια νέα επιστημονική έρευνα, που βρήκε τις σχετικές ενδείξεις θαμμένες στους πάγους της Γροιλανδίας.
Οι επιστήμονες προειδοποίησαν ότι τέτοιες ηλιακές εκρήξεις είχαν συμβεί κατά καιρούς και έχουν αφήσει το αποτύπωμα τους στον πλανήτη μας.
Μπορεί οι άνθρωποι του 660 π.Χ. να μην είχαν πολλά να φοβηθούν, αλλά την επόμενη φορά που θα συμβεί ένα τέτοιο συμβάν, πιθανώς θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις για τον τεχνολογικό πολιτισμό της ανθρωπότητας, που είναι τόσο εξαρτημένος από τον ηλεκτρισμό και τα δίκτυα.
Ο Ήλιος βομβαρδίζει τη Γη με σωματίδια (πρωτόνια) υψηλής ενέργειας, τα οποία κατά περιοδικά διαστήματα πέφτουν πάνω στην προστατευτική μαγνητόσφαιρα της Γης και προκαλούν -εκτός από το θεαματικό πολικό σέλας- γεωμαγνητικές καταιγίδες που μπορεί να φέρουν προβλήματα στα δίκτυα ηλεκτρισμού και τηλεπικοινωνιών.
Ηλεκτρικό «μπλακ-άουτ» στο Κεμπέκ το 1989
Ένα τέτοιο εκτεταμένο ηλεκτρικό «μπλακ-άουτ» είχε συμβεί σε όλη την καναδική επαρχία του Κεμπέκ το 1989 και ένα δεκαπλάσιας ισχύος τέτοιο περιστατικό είχε λάβει χώρα το 1859 (γνωστό ως «συμβάν Κάρινγκτον»), που θεωρείτο μέχρι σήμερα η πιο ισχυρή γνωστή γεωμαγνητική καταιγίδα που έπληξε τη Γη.
Τώρα, όμως, ερευνητές, με επικεφαλής τον περιβαλλοντικό φυσικό Ράιμουντ Μούσελερ του σουηδικού Πανεπιστημίου της Λουντ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), ανακοίνωσαν ότι βρήκαν ενδείξεις -παγιδευμένα ραδιενεργά άτομα- μέσα στους πάγους της Γροιλανδίας που παραπέμπουν σε μια κατά πολύ πιο ισχυρή γεωμαγνητική καταιγίδα, η οποία είχε χτυπήσει τη Γη περίπου το 660 π.Χ.
Προηγούμενες έρευνες έχουν βρει ενδείξεις για άλλες δύο πιο πρόσφατες ισχυρές ηλιακές καταιγίδες, μια περίπου το 993-994 μ.Χ. και άλλη μία το 774-775 μ.Χ. Η τελευταία, καθώς και η παλαιότερη του 660 π.Χ., εκτιμάται ότι είχαν περίπου δεκαπλάσια ισχύ σε σχέση με την ισχυρότερη της σύγχρονης εποχής, που είχε συμβεί το 1956, ενώ δεν είναι σαφές πώς συγκρίνονται με την καταιγίδα του «Κάρινγκτον» του 1859.
«Αυτά τα τεράστια φαινόμενα αποτελούν ένα επαναλαμβανόμενο χαρακτηριστικό του Ήλιου. Τώρα πια γνωρίζουμε τρία τέτοια ισχυρά συμβάντα κατά τα τελευταία 3.000 χρόνια. Μπορεί να υπάρχουν και άλλα που δεν έχουμε ανακαλύψει ακόμη», ανέφερε ο Μούσελερ.
«Είναι ανάγκη να ψάξουμε συστηματικά γι’ αυτά τα επεισόδια στα περιβαλλοντικά αρχεία, ώστε να διαμορφώσουμε μια καλή ιδέα για τη στατιστική, δηλαδή για τους κινδύνους τέτοιων συμβάντων. Αν μια τέτοια ηλιακή καταιγίδα είχε συμβεί σήμερα, μπορεί να είχε σοβαρές επιπτώσεις για την κοινωνία μας με την υψηλή τεχνολογία της», πρόσθεσε.
Τι είναι η ηλιακή καταιγίδα
Η ηλιακή καταιγίδα είναι αστρονομικό φαινόμενο προερχόμενο από τον Ήλιο. Πρόκειται για κύμα φορτισμένων ηλιακών σωματιδίων (κοσμικών ακτίνων), τα οποία όπως βγήκαν από την κορόνα του Ήλιου εξερράγησαν και επιταχύνθηκαν λόγω μίας ή περισσότερων ηλιακών εκλάμψεων.
Τα σωματίδια βρίσκονται εκεί υπό μορφή πλάσματος. Τα σωματίδια μπορούν να επιταχυνθούν ακόμη με το ξέσπασμα μιας στεμματικής εκπομπής μάζας (coronal mass ejection), ένα σύννεφο αποτελούμενο κυρίως από ηλεκτρόνια. Τα σωματίδια ονομάζονται ηλιακά ενεργειακά σωματίδια (SEPs).
Όταν το κύμα από τις εκρήξεις έρθει κοντά στη Γη, η σχέση με την οποία αλληλεπιδρούν τα μαγνητικά πεδία (magnetic fields) τους με αυτά της Γης, καθορίζει τι θα συμβεί ανάλογα με το μέγεθος της ισχύς τους και από το κατά πόσο είναι ευθυγραμμισμένα με τα γήινα.
Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω γεγονότων επεξηγεί το φαινόμενο ηλιακή καταιγίδα. Ερευνα της NASA, που δημοσιεύτηκε στις 23 Μαϊου 2016 στο Nature Geoscience, έδειξε ότι οι ηλιακές καταιγίδες ήταν πιθανό να αποτέλεσαν την αρχή για τη δημιουργία ζωής στη Γη πριν από τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια.
